Kızlık Zarı Tipleri ve Yanılgılar

Kızlık zarı, Latince’de hymen olarak bilinen, vajinal açıklığın hemen dışında bulunan ince, elastik bir doku katmanıdır. Toplumlar arasında, özellikle de Türkiye gibi bazı kültürlerde, bu zarın varlığı ve durumu, bir kadının bekareti, namusu ve saflığı ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. Bu derin kültürel ve sosyal algı, kızlık zarı hakkında sayısız yanılgının ve yanlış bilginin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Pek çok kadın, kendi bedenlerinin bu doğal parçasını anlamakta güçlük çekmekte ve hymen hakkında doğru bilgilere erişmekte zorlanmaktadır.

Bu yanlış inanışlar, kadınlar üzerinde büyük bir baskı oluşturabilir, psikolojik travmalara yol açabilir ve hatta cinsel sağlık hizmetlerine erişimi engelleyebilir. Örneğin, “kızlık zarı patlar”, “ilk cinsel ilişkide kesinlikle kanama olur” veya “her kadının kızlık zarı aynıdır” gibi yaygın kanılar, bilimsel gerçeklerden uzaktır ve kadınların deneyimlerini geçersiz kılabilir. Oysa kızlık zarının yapısı ve görünümü kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir ve onun bütünlüğü, bir kadının cinsel deneyimi veya bekareti hakkında kesin bir gösterge değildir.

Bu makale, kızlık zarının anatomik yapısını, farklı tiplerini ve her bir tipin özelliklerini bilimsel dayanaklarla detaylı bir şekilde açıklayacaktır. Kızlık zarı hakkında toplumda yaygın olan yanılgıları ve mitleri çürütecek, ilk cinsel ilişki, spor, günlük aktiviteler ve jinekolojik muayene gibi durumların hymen üzerindeki potansiyel etkilerini gerçekçi bir perspektifle ele alacaktır. Amacımız, kadınların kendi bedenlerini daha iyi anlamalarına, kızlık zarı hakkındaki yanlış bilgileri ortadan kaldırmalarına ve bilimsel temelli, güvenilir bilgilerle sağlıklı bir beden algısı geliştirmelerine destek olmaktır. Bu hassas konuda doğru bilgilendirme, kadınların özgürleşmesi ve kendi bedenleri hakkında bilinçli kararlar alabilmeleri için elzemdir.

---

Kızlık Zarı (Hymen) Nedir? Anatomik Yapısı ve Kökeni

Kızlık zarı (hymen), vajinal açıklığın hemen dışında, vajinanın girişini kısmen veya nadiren tamamen kapatan, ince, mukozal bir doku kıvrımıdır. Embriyolojik gelişim sırasında vajina ve vulvanın oluşumuyla birlikte ortaya çıkan bu yapı, her kadında farklı bir şekil ve esnekliğe sahip olabilir.

Anatomik Konum ve Yapı

• Konum: Kızlık zarı, dış genital organlar olan labia minoranın (iç dudaklar) arkasında, vajinal açıklığın başlangıcında yer alır. Vajina kanalının içinde değil, tam girişindedir.
• Doku Tipi: Esas olarak elastik ve kollajen liflerinden oluşan bağ dokusu ve üzerinde çok katlı yassı epitel (vajinanın iç yüzeyini döşeyen hücre tipi) ile kaplıdır. İçerisinde kan damarları ve sinir uçları bulunabilir, ancak bu damar ve sinir yoğunluğu kişiden kişiye değişir.
• Kalınlık ve Esneklik: Kızlık zarının kalınlığı ve esnekliği her kadında farklıdır. Bazıları ince ve kırılganken, bazıları daha kalın ve esnek olabilir. Bu, zarın “bozulma” olasılığını ve ilk cinsel ilişkide kanama miktarını doğrudan etkiler.

Kökeni ve Fonksiyonu

Kızlık zarının insan fizyolojisindeki kesin biyolojik fonksiyonu tam olarak anlaşılamamıştır. Bilimsel olarak belirgin bir işlevi olduğuna dair güçlü bir kanıt yoktur. Bazı teoriler şunları öne sürer:

• Koruyucu Bariyer: Yenidoğan kız çocuklarında vajinal açıklığı dış etkenlere karşı kısmen kapatarak bakteri ve enfeksiyon girişini azaltabileceği düşünülse de, bu bariyer tam değildir ve menstrüel akışa izin verecek bir açıklığa sahiptir. Ayrıca, vajinanın kendi kendini temizleme mekanizması (asidik pH ve akıntı) asıl korumayı sağlar.
• Embriyolojik Kalıntı: Daha yaygın olarak kabul edilen görüş, kızlık zarının embriyolojik gelişim sırasında vajinanın oluşumundan kalan bir kalıntı olduğudur. Vajinal kanal gelişirken, başlangıçta kapalı olan bu açıklık genellikle doğumdan önce veya kısa bir süre sonra kendiliğinden açılır.

Kızlık zarının birincil biyolojik fonksiyonunun olmaması, onun bekaret göstergesi olarak kullanılmasının bilimsel temelden yoksun olduğunu vurgular.

---

Kızlık Zarı Tipleri: Her Kadın Eşsizdir

Kızlık zarı, tek bir standart yapıya sahip değildir. Her kadının kızlık zarı, parmak izi gibi kendine özgüdür ve boyut, şekil, kalınlık ve esneklik açısından önemli farklılıklar gösterebilir. Bu çeşitlilik, kızlık zarı hakkındaki pek çok yanılgının temelini oluşturur.

İşte en yaygın kızlık zarı tipleri:

1. Halka (Annüler) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı çevreleyen, ortasında dairesel bir delik bulunan en yaygın kızlık zarı tipidir. Deliğin boyutu kişiden kişiye değişir.
   • İlk Cinsel İlişki: Ortasındaki açıklık yeterince büyükse, ilk cinsel ilişkide herhangi bir yırtılma veya kanama yaşanmayabilir. Açıklık küçük ve zar esnek değilse, hafif yırtılma ve minimal kanama görülebilir.
2. Hilal (Kresentrik) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığın sadece alt kısmını bir hilal şeklinde kaplayan zardır. Üst kısmı tamamen açıktır.
   • İlk Cinsel İlişki: Genellikle ilk cinsel ilişkide esneyebilir ve yırtılma veya kanama olasılığı daha düşüktür.
3. Elek (Kribriform) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı tamamen kapatan, ancak üzerinde çok sayıda küçük delik veya elek benzeri açıklıklar bulunan bir zardır. Bu küçük delikler, menstrüel kanın geçişine izin verir.
   • Cinsel İlişki ve Menstrüasyon: Bu tip kızlık zarı, cinsel ilişki sırasında zorluklara veya ağrıya neden olabilir ve yırtılma olasılığı yüksektir. Ayrıca, menstrüel kanın tam olarak boşalmasında sorunlar yaratabilir.
4. Bölmeli (Septalı) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı bir veya daha fazla doku bandıyla ikiye veya daha fazla bölmeye ayıran zardır. Ortasında tek bir delik yerine, bir köprü veya bölme ile ayrılmış iki veya daha fazla açıklık bulunur.
   • Cinsel İlişki ve Diğer Etkiler: Cinsel ilişki sırasında ağrı veya zorluk yaratabilir. Tampon kullanımı veya jinekolojik muayeneyi de zorlaştırabilir.
5. Deliksiz (İmperfore) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı tamamen kapatan, hiçbir deliği olmayan nadir bir kızlık zarı tipidir.
   • Sağlık Etkileri: Menstrüel kanın dışarı akışını tamamen engellediği için ciddi bir sağlık sorunudur. Ergenlik döneminde adet kanı vajina içinde birikir (hematokolpos), bu da karın ağrısı, sırt ağrısı ve şişkinliğe neden olur. Tedavisi cerrahi olarak zarda bir açıklık oluşturmaktır (hymenotomi). Bu durum, bir kızın adet görmeye başlaması gereken yaşlarda regl olmamasıyla fark edilir.
6. Mikroperfore Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı neredeyse tamamen kapatan, ancak çok küçük bir deliği olan bir zardır. Menstrüel kanın geçişine izin verir, ancak çok zor ve ağrılı olabilir.
   • Cinsel İlişki: Cinsel ilişkiyi zorlaştırabilir veya imkansız hale getirebilir ve yırtılma olasılığı yüksektir.
7. Esnek (Elastik) Kızlık Zarı:
   • Özellikleri: Vajinal açıklığı tamamen çevreler, ancak çok esnek bir yapıya sahiptir.
   • İlk Cinsel İlişki: Bu tip kızlık zarı, cinsel ilişki sırasında yırtılmaz, sadece esner ve genişler. Bu nedenle, ilk cinsel ilişkide kanama yaşanmaz. Bu durum, “kızlık zarı bozulmadı” veya “bekaret kanıtı yok” gibi yanlış yorumlamalara yol açabilir.

Kızlık zarının bu kadar çeşitli tiplerde olması, “bekaret” kavramının kızlık zarı bütünlüğüyle ilişkilendirilmesinin bilimsel olarak ne kadar hatalı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

---

Kızlık Zarı Hakkındaki Yaygın Yanılgılar ve Gerçekler

Kızlık zarı hakkında toplumda dolaşan pek çok yanlış bilgi ve mit vardır. Bu yanılgılar, kadınlar üzerinde gereksiz bir baskı yaratmakta ve hatta psikolojik zararlara neden olabilmektedir. İşte en yaygın yanılgılar ve bilimsel gerçekler:

Yanılgı 1: Kızlık Zarı Tıkaç Gibidir ve Vajinal Açıklığı Tamamen Kapatır.

Gerçek: Kızlık zarı, vajinal açıklığı nadiren tamamen kapatan (imperfore kızlık zarı gibi çok nadir durumlar dışında) bir yapıdır. Çoğu kızlık zarının ortasında veya farklı bölgelerinde menstrüel kanın dışarı akışına izin veren bir veya daha fazla delik bulunur. Bir tıkaç gibi değildir ve vajinayı “mühürlemez”.

Yanılgı 2: Kızlık Zarı “Patlar” veya “Yırtılır” ve Bu Her Zaman Şiddetli Kanama Yapar.

Gerçek: Kızlık zarı, “patlama” veya “yırtılma”dan ziyade esneyebilir, gerilebilir veya yıpranabilir. Birçok kızlık zarı esnek olduğu için ilk cinsel ilişkide hiçbir şekilde yırtılmaz ve dolayısıyla kanama olmaz. Kanama olsa bile, bu genellikle hafif bir lekelenme şeklinde olur, şiddetli kanama nadirdir. Hymen’deki kan damarı yoğunluğu kişiden kişiye değiştiği için kanama miktarı da farklılık gösterebilir.

Yanılgı 3: İlk Cinsel İlişkide Kanama Olması Bekaretin Tek Kanıtıdır.

Gerçek: Bu, kızlık zarı hakkındaki en büyük ve en zararlı yanılgıdır. Yukarıda belirtildiği gibi, ilk cinsel ilişkide kanama olmaması oldukça yaygın bir durumdur. Birçok kadının kızlık zarı esnektir ve cinsel ilişki sırasında yırtılmaz. Ayrıca, spor, tampon kullanımı, yoğun fiziksel aktiviteler, jinekolojik muayene veya kaza gibi cinsel olmayan nedenlerle de kızlık zarı yıpranabilir veya hasar görebilir. Bu nedenle, kanama olmaması veya kızlık zarının bozulmuş olması, bir kadının cinsel deneyimi hakkında kesinlikle bir gösterge değildir.

Yanılgı 4: Kızlık Zarı Muayenesi Bir Kadının Bekaretini Kanıtlayabilir.

Gerçek: Kızlık zarı muayenesi, bir kadının bekaretini “kanıtlayamaz”. Jinekologlar, kızlık zarının şeklini ve bütünlüğünü değerlendirebilir, ancak bu, bir kadının cinsel ilişkiye girip girmediği hakkında kesin bir sonuç vermez. Çünkü zarın yapısı çeşitlidir ve cinsel olmayan nedenlerle de değişebilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer birçok uluslararası sağlık kuruluşu, bekaret testi olarak bilinen bu uygulamanın bilimsel olarak geçersiz olduğunu ve insan hakları ihlali olduğunu belirtmektedir.

Yanılgı 5: Tampon Kullanımı Kızlık Zarına Zarar Verir.

Gerçek: Doğru şekilde ve uygun boyutta tampon kullanıldığında kızlık zarına zarar verme olasılığı oldukça düşüktür. Tamponlar, genellikle kızlık zarının ortasındaki doğal açıklıktan geçecek şekilde tasarlanmıştır. Çoğu kızlık zarı bu esnemeye izin verir. Ancak, çok küçük veya deliksiz bir kızlık zarı olan nadir durumlarda tampon kullanımı zor olabilir.

Yanılgı 6: Şiddetli Spor veya Fiziksel Aktiviteler Kızlık Zarını Bozar.

Gerçek: Kızlık zarı, bisiklete binme, jimnastik, at binme gibi şiddetli sporlar veya günlük fiziksel aktiviteler nedeniyle yıpranabilir veya hasar görebilir. Ancak bu durum oldukça nadirdir ve her zaman gerçekleşmez. Bu tür aktiviteler, zarda doğal esnemelere veya küçük yıpranmalara neden olabilir.

Yanılgı 7: Kızlık Zarı “Onarılabilir”.

Gerçek: Kızlık zarı tamamen yırtıldığında veya yıprandığında, dokunun orijinal haline tamamen “onarılması” mümkün değildir. Himenoplasti adı verilen cerrahi operasyonlar, kızlık zarının kalıntılarını bir araya getirerek vajinal açıklığın daha dar ve “bütün” görünmesini sağlamayı amaçlar. Ancak bu, dokunun biyolojik olarak eski haline dönmesi anlamına gelmez ve genellikle kültürel veya sosyal beklentileri karşılamak amacıyla yapılır.

Bu yanılgıları gidermek ve doğru bilgiyi yaymak, kadınların kendi bedenleri hakkında daha sağlıklı ve bilinçli kararlar alabilmeleri için kritik öneme sahiptir.

---

Kızlık Zarı ve Toplumsal Algı: Bilimsel Gerçekler Karşısında Kültürel Baskı

Kızlık zarı, birçok toplumda, özellikle ataerkil ve geleneksel değerlerin baskın olduğu kültürlerde, bir kadının bekaretinin ve namusunun sembolü olarak kabul edilir. Bu algı, bilimsel gerçeklerden tamamen uzak olmasına rağmen, kadınların yaşamları üzerinde yıkıcı etkilere sahip olabilir.

Bekaret ve Namus Kavramları

• Tarihsel ve Kültürel Kökenler: “Bekaret” kavramı, kadın cinselliğini kontrol etme ve mülkiyet ilişkileriyle yakından ilişkilidir. Tarihsel olarak, kadınların evlilik öncesi cinsel deneyim yaşamadığını “kanıtlamak” için kızlık zarı, bir tür “kilit” veya “mühür” olarak görülmüştür. Bu durum, kızlık zarının biyolojik işlevinden çok, toplumsal bir rol üstlenmesine neden olmuştur.
• Ataerkil Baskı: Bu tür toplumlarda, kadınların cinsel özgürlüğü kısıtlanırken, erkeklerin cinsel deneyimleri genellikle teşvik edilir veya görmezden gelinir. Kızlık zarı, kadınların bedenleri üzerindeki bu çifte standardın ve kontrol mekanizmasının bir aracı haline gelmiştir. “Namus cinayetleri” gibi korkunç olaylar, bu yanlış algıların trajik sonuçlarıdır.

Bilimsel Gerçekler ve Toplumsal Yanılgıların Çatışması

Bilim ve tıp, kızlık zarının bir bekaret göstergesi olmadığını açıkça ortaya koymuştur:

• Varyasyonlar: Kızlık zarının yapısındaki doğal çeşitlilik (esnek, hilal şeklinde, delikli vb.) ilk cinsel ilişkide kanama olmamasının veya zarın yırtılmamasının yaygın nedenleridir.
• Cinsel Olmayan Nedenlerle Hasar: Spor, tampon kullanımı, kaza veya jinekolojik muayene gibi cinsel olmayan pek çok faktör, kızlık zarında yıpranmaya veya hasara neden olabilir. Bu durumlar, bir kadının cinsel deneyimi hakkında hiçbir bilgi vermez.
• Tıbbi Etik ve İnsan Hakları: Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi (OHCHR) ve BM Kadın Birimi (UN Women) gibi uluslararası kuruluşlar, bekaret testlerini insan hakları ihlali, ayrımcılık ve işkence olarak kınamaktadır. Bu testler, bilimsel geçerliliği olmayan, kadınları travmatize eden ve gereksiz damgalamalara yol açan uygulamalardır.

Toplumsal Değişim ve Bilinçlenme

Kızlık zarı etrafındaki bu kültürel baskı ve yanılgılarla mücadele etmek, kadınların özgürleşmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için hayati önem taşır.

• Eğitim ve Bilinçlendirme: Erken yaşlardan itibaren kız çocuklarına ve erkek çocuklarına doğru ve bilimsel cinsel sağlık eğitimi verilmesi, kızlık zarı hakkındaki yanlış inanışların yıkılmasına yardımcı olur.
• Sağlık Profesyonellerinin Rolü: Doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık profesyonelleri, bekaret testlerinin bilimsel olarak geçersiz olduğunu ve zararlı olduğunu vurgulayarak bu uygulamalara karşı durmalıdır. Onların görevi, kadınları yargılamak değil, sağlıklarını korumaktır.
• Hukuki Düzenlemeler: Bazı ülkeler, bekaret testlerini yasaklayarak bu insanlık dışı uygulamalarla mücadele etmektedir.
• Beden Olumlama: Kadınların kendi bedenlerini, dış görünüşleri veya kültürel normlar ne olursa olsun, doğal haliyle kabul etmelerini ve sevmelerini teşvik eden beden olumlama hareketleri önemlidir.

---

Kızlık Zarı Sağlığı ve Bakımı İpuçları

Kızlık zarı, tıbbi olarak özel bir bakım gerektirmeyen, vajinal açıklığın bir parçasıdır. Ancak, genel genital sağlık ve hijyen prensipleri, kızlık zarının ve çevresindeki dokuların sağlığını korumak için önemlidir.

1. Nazik Hijyen:
   • Genital bölgeyi yıkarken sadece ılık su ve pH dengeli, parfümsüz sabunlar kullanın. Aşırı yıkamaktan veya agresif ürünler kullanmaktan kaçının.
   • Vajinanın içini yıkamayın (vajinal duş). Bu, vajinanın doğal florasını bozarak enfeksiyon riskini artırır ve kızlık zarının çevresindeki hassas dokuları tahriş edebilir.
   • Tuvalet sonrası temizliği her zaman önden arkaya doğru yapın.
2. Pamuklu İç Çamaşırı:
   • Hava alabilen ve nemi uzaklaştıran pamuklu iç çamaşırları tercih edin. Sentetik iç çamaşırları ve çok dar giysiler, nem ve ısı birikimine yol açarak enfeksiyon riskini artırabilir.
3. Tampon Kullanımı:
   • Tampon kullanırken, talimatlara uygun boyutta olanı seçin ve nazikçe yerleştirin. Çoğu kızlık zarı tampon geçişine izin verir. Zorlanma veya ağrı hissederseniz, doktorunuza danışın.
4. Aşırı Fiziksel Aktivite ve Kızlık Zarı:
   • Bisiklet, jimnastik gibi bazı sporlar kızlık zarında yıpranmaya neden olabilir, ancak bu nadirdir ve bir sağlık sorunu değildir. Bu konuda endişe duymak yerine, rahat hissettiğiniz fiziksel aktivitelere devam edin.
5. Cinsel İlişkide Kayganlaştırıcı Kullanımı:
   • İlk cinsel ilişkide veya vajinal kuruluk yaşıyorsanız, yeterli su bazlı veya silikon bazlı kayganlaştırıcıkullanmak, olası sürtünmeye bağlı ağrı veya yıpranmayı azaltabilir.
6. Semptom Takibi ve Profesyonel Yardım:
   • Vajinal bölgede (kızlık zarı çevresi dahil) ağrı, kaşıntı, yanma, anormal akıntı veya kanama gibi olağandışı semptomlar fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir jinekoloğa başvurun. Özellikle deliksiz kızlık zarı gibi tıbbi durumlar, zamanında müdahale gerektirir.

Kızlık Zarı Hakkında Çocuğunuzla Konuşmak

Kız çocuklarının kendi bedenleri hakkında doğru ve güvenilir bilgiye sahip olmaları önemlidir. Ebeveynler, kızlık zarı hakkında açık, bilimsel ve yargılayıcı olmayan bir dille konuşmalıdır:

• Doğru Bilgilendirme: Kızlık zarının kişiden kişiye değişen bir yapı olduğunu, bekaretin kanıtı olmadığını ve cinsel olmayan nedenlerle de değişebileceğini açıklayın.
• Beden Olumlama: Kızının bedenini olduğu gibi kabul etmesini ve sevmesini teşvik edin.
• Gizlilik ve Güven: Kızınıza, genital sağlığıyla ilgili her türlü endişesini sizinle veya bir sağlık profesyoneliyle güvenle paylaşabileceği bir ortam sağlayın.

---

Özet

Kızlık zarı (hymen), vajinal açıklığın hemen dışında yer alan ince bir doku kıvrımıdır ve yapısı her kadında benzersizdir. Genellikle tek tip bir yapı olarak algılansa da, halka, hilal, elek, bölmeli, deliksiz ve esnek gibi çok çeşitli kızlık zarı tipleri bulunmaktadır. Bu çeşitlilik, özellikle ilk cinsel ilişki sırasında kanama olup olmaması veya zarın yırtılıp yırtılmaması gibi durumların kişiden kişiye büyük farklılıklar göstermesine neden olur.

Toplumda kızlık zarı hakkında yaygın olan “tıkaç gibi olduğu”, “patladığı”, “şiddetli kanadığı” ve “bekaretin kesin kanıtı olduğu” gibi inanışlar, bilimsel gerçeklerden uzaktır ve büyük yanılgılardır. Tıp bilimi, kızlık zarının bütünlüğünün bir kadının cinsel deneyimi hakkında güvenilir bir gösterge olmadığını ve cinsel olmayan pek çok faktörün (spor, tampon kullanımı, kaza gibi) zarda değişikliklere yol açabileceğini açıkça belirtmektedir. Ayrıca, bekaret testi uygulamaları, bilimsel olarak geçersiz ve etik dışı insan hakları ihlalleridir.

Bu makale, kızlık zarı hakkında doğru ve güncel bilgiler sunarak, kadınların kendi bedenlerini daha iyi anlamalarına, bu konuda duyulan gereksiz utancı ve baskıyı ortadan kaldırmalarına yardımcı olmayı amaçlamıştır. Kızlık zarının biyolojik bir önemi olmaktan çok, kültürel ve sosyal bir sembol haline geldiğini kavramak, kadınların kendi bedenleri üzerinde daha fazla söz sahibi olmalarını ve sağlıklı bir beden algısı geliştirmelerini sağlayacaktır.

Unutulmamalıdır ki, kızlık zarı sağlığı, genel genital hijyen ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının bir parçasıdır. Herhangi bir endişe veya olağandışı semptom durumunda, bilimsel bilgiye sahip ve güvenilir bir sağlık profesyoneline danışmak en doğru yaklaşımdır. Kadınların kendi bedenlerini sevmeleri, anlamaları ve korumaları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve bireysel özgürlük açısından temel bir adımdır.

---

Kaynaklar:

• American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2017). Vaginal Rejuvenation and Cosmetic Vaginal Procedures: ACOG Committee Opinion No. 719. Obstetrics & Gynecology, 130(4), e227-e231.
• Pescovitz, O. H., & Eugster, E. A. (2004). Pediatric and Adolescent Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins.
• Emans, S. J., Laufer, M. R., & Goldstein, D. P. (2011). Emans and Goldstein’s Pediatric and Adolescent Gynecology (6th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
• World Health Organization (WHO), Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), UN Women. (2018). Eliminating virginity testing: An interagency statement.
• Committee Opinion No. 468: Adolescent sexuality. (2010). Obstetrics & Gynecology, 116(3), 785-790.
• Herbenick, D., et al. (2013). Women’s Sexual Experiences With Hymen: A Nationwide Study of Women in the United States. Journal of Sexual Medicine, 10(11), 2712-2720.
• Goldstein, I., & Pfaus, J. G. (2020). Female Sexual Function and Dysfunction: Anatomy, Physiology, and Management. CRC Press.
• O’Connell, H. E., & Delbridge, L. (1997). Anatomy of the clitoris. Journal of Urology, 157(3), 856-860.
• Berman, J. R., & Berman, L. A. (2020). Female Sexual Dysfunction: Pathophysiology and Treatment.Springer.
• Sarwer, D. B. (2007). The psychology of cosmetic surgery. Plastic and Reconstructive Surgery, 120(7 Suppl 1), 127S-138S.
• Tylka, T. L., & Wood-Barcalow, N. L. (2015). What is and what is not positive body image? Conceptual foundations and literature review. Body Image, 14, 11-29.
• Kachlik, D., & Hladky, T. (2014). Anatomic variability of the labia minora in adult women. Clinical Anatomy, 27(6), 903-908.
• Mitchell, C. (2011). Vaginal douching: Health implications and new research directions. Journal of the American Academy of Physician Assistants, 24(12), 48-52.