PMS Dönemi Kaşıntı Olur mu?

Kadın bedeni, adet döngüsü boyunca bir dizi karmaşık hormonal değişime ve buna bağlı fiziksel ve duygusal tepkilere sahne olur. Bu değişimler, her ay milyonlarca kadının deneyimlediği Premenstrüel Sendrom (PMS) belirtilerinin bir parçasıdır. Karın şişkinliği, meme hassasiyeti, ruh hali değişimleri ve yorgunluk gibi yaygın PMS semptomlarının yanı sıra, pek çok kadın adet öncesi dönemde vajinal bölgede kaşıntı, yanma, hassasiyet veya dolgunluk gibi şikayetler de fark edebilir. Bu durum, kadınlar arasında sıklıkla endişe yaratır: “PMS’te kaşıntı normal mi?”, “Yoksa bu bir enfeksiyonun işareti mi?”

Gerçek şu ki, PMS döneminde vajinal bölgede hissedilen hafif kaşıntı ve hassasiyet, çoğu zaman adet döngüsünün doğal bir parçası olan hormonal dalgalanmaların bir sonucudur ve genellikle normal kabul edilir. Hormon seviyelerindeki değişimler, vajinal dokularda, kan akışında ve vajinal florada geçici değişikliklere yol açarak bu hassasiyeti ve kaşıntıyı tetikleyebilir. Ancak, bazı durumlarda bu semptomlar, altta yatan bir enfeksiyon, tahriş veya başka bir sağlık sorununun belirtisi de olabilir. Kadınların kendi bedenlerini tanımaları ve normal fizyolojik tepkiler ile anormal belirtileri ayırt edebilmeleri, gereksiz endişelerden kaçınmaları ve gerektiğinde zamanında tıbbi yardım almaları için hayati öneme sahiptir.

Bu makale, PMS döneminde vajinal bölgede neden kaşıntı olabileceğini, bu hassasiyetin fizyolojik mekanizmalarını ve hangi durumlarda normal kabul edildiğini bilimsel dayanaklarla detaylı bir şekilde açıklayacaktır. Adet döngüsünün luteal fazındaki östrojen ve progesteronun rolünü, vajinal floradaki değişimleri ve akıntının doğal özelliklerini inceleyeceğiz. Ayrıca, normal PMS kaşıntısı ve hassasiyeti ile enfeksiyon, tahriş veya diğer sağlık sorunlarının neden olduğu anormal belirtiler arasındaki farkları, dikkat edilmesi gereken durumları ele alacak ve vajinal konforu artırmak için pratik öneriler sunacağız. Amacımız, kadınların kendi bedenlerini daha iyi anlamalarına, jinekolojik sağlıkları hakkında bilinçlenmelerine ve sağlıklı, özgüvenli bir yaşam sürmelerine katkıda bulunacak güvenilir, faydalı ve kullanıcı odaklı bilgiler sağlamaktır.

---

Adet Döngüsü ve Hormonların Vajinal Bölgeye Etkisi

Vajinal hassasiyet ve kaşıntının adet öncesi dönemdeki nedenlerini anlamak için, adet döngüsünün hormonal dinamiklerini kavramak önemlidir. Kadınların aylık adet döngüsü, yumurtalıklar tarafından üretilen östrojen ve progesteron hormonlarının seviyelerindeki düzenli değişimlerle karakterizedir.

Adet Döngüsünün Evreleri ve Vajinal Etkileri:

1. Foliküler Faz (Adet Sonrası – Yumurtlama Öncesi):
   • Hormonlar: Östrojen seviyeleri yavaş yavaş yükselir.
   • Vajinal Etki: Östrojen, vajinal mukozanın kalınlaşmasını ve vajinal kayganlığın artmasını sağlar. Vajinal dokular bu dönemde daha dolgun ve nemlidir. Akıntı genellikle berraklaşır ve esnek hale gelir.
2. Yumurtlama Dönemi (Ovülasyon):
   • Hormonlar: Östrojen zirveye ulaşır.
   • Vajinal Etki: Vajinal akıntı en sulu ve esnek halindedir. Vajinal dokular en nemli ve dolgun halini sürdürür.
3. Luteal Faz (Yumurtlama Sonrası – Adet Öncesi / PMS Dönemi):
   • Hormonlar: Yumurtlama sonrası progesteron seviyeleri hızla yükselirken, östrojen seviyeleri düşmeye başlar. Hamilelik gerçekleşmezse, hem östrojen hem de progesteron seviyeleri adet kanamasından hemen önce keskin bir düşüş yaşar.
   • Vajinal Etki: İşte vajinal hassasiyet ve kaşıntının arttığı dönem genellikle burasıdır. Progesteronun etkisiyle vajinal mukus tekrar kalınlaşır, vajinada hafif kuruluk hissedilebilir. Adet öncesi hormonal düşüşler, vajinal dokuları etkileyerek hassasiyet, dolgunluk veya kaşıntı/yanma gibi hislere yol açabilir.
4. Menstrüasyon (Adet Dönemi):
   • Hormonlar: Östrojen ve progesteron seviyeleri düşüktür.
   • Vajinal Etki: Rahim iç tabakası dökülerek kanama oluşur. Kanın varlığı vajinal pH’ı etkileyebilir ve bu da bazı kadınlarda hafif kaşıntıya yol açabilir.

---

PMS Döneminde Vajinada Kaşıntı Olur mu? Fizyolojik Nedenler

Evet, PMS döneminde vajinal kaşıntı ve hassasiyet oluşabilir ve bu genellikle adet döngüsünün doğal bir parçası olan hormonal dalgalanmaların bir sonucudur. Bu kaşıntı genellikle hafif ila orta şiddettedir ve diğer PMS belirtileriyle birlikte görülür.

1. Hormonal Dalgalanmaların Doğrudan Etkisi

• Östrojen Düşüşü ve Geçici Kuruluk: Adet kanamasından hemen önce, hem östrojen hem de progesteron seviyeleri keskin bir düşüş yaşar. Östrojen, vajinal mukozanın (iç astar) nemli, kalın ve elastik kalmasını sağlayan temel hormondur. Östrojen seviyelerindeki bu hızlı düşüş, vajinal mukozada geçici bir incelme ve kuruluk hissine neden olabilir. Kuruyan ve incelen dokular, dış etkenlere karşı daha hassas hale gelir ve bu da kaşıntı veya yanma hissini tetikleyebilir.
• Progesteronun Etkisi: Luteal fazda yüksek olan progesteron seviyeleri, vajinal akıntının kıvamını kalınlaştırabilir ve yapışkan hale getirebilir. Bu durum, bazı kadınlarda vajinanın daha “kuru” veya “sıkı” hissedilmesine yol açarak kaşıntıya katkıda bulunabilir. Progesteron ayrıca, bazı kadınlarda genel vücutta su tutulumuna neden olarak şişkinliğe yol açabilir, bu da vulvada dolgunluk hissi yaratabilir.

2. Vajinal Flora ve pH Değişimleri (Hormonal Etkili)

• Adet döngüsü boyunca vajinal flora ve pH seviyesi değişebilir. Adet öncesi östrojen düşüşü, vajinanın doğal asidik pH’ını (3.8-4.5) geçici olarak etkileyebilir, pH’ı hafifçe yükseltebilir.
• pH’taki hafif bir yükselme, vajinanın doğal koruyucu bariyerini geçici olarak zayıflatabilir. Bu durum, normalde kontrol altında tutulan bazı mikroorganizmaların (örn. Candida albicans) hafifçe çoğalmasına neden olabilir, bu da hafif kaşıntı veya yanma gibi semptomlara yol açabilir. Ancak bu, tam bir enfeksiyon kadar şiddetli değildir ve kendiliğinden düzelebilir.

3. Artan Kan Akışı ve Pelvik Konjesyon (Dolgunluk Hissi)

• Adete hazırlık olarak, rahim ve çevresindeki pelvik bölgeye kan akışı artar. Bu durum, vajinal ve vulval dokularda hafif bir şişkinliğe veya dolgunluğa neden olabilir. Artan kan akışı, bölgedeki sinir uçlarını daha hassas hale getirerek dokunmaya karşı duyarlılığı veya rahatsızlık hissini artırabilir, bu da kaşıntı gibi bir his olarak algılanabilir.

4. Beden Algısı ve Psikolojik Faktörler (PMS ile İlişkili)

• PMS, sadece fiziksel değil, aynı zamanda duygusal ve psikolojik belirtilerle de seyreder (ruh hali değişimleri, sinirlilik, anksiyete, yorgunluk). Adet öncesi dönemde genel hassasiyet, gerginlik ve rahatsızlık hissi, vajinal bölgedeki hafif fiziksel değişikliklerin daha yoğun veya rahatsız edici şekilde algılanmasına neden olabilir.
• Stres ve anksiyete, genel vücut kaslarında gerginliğe neden olduğu gibi, pelvik taban kaslarında da hassasiyet veya gerginlik yaratabilir, bu da dolaylı olarak kaşıntı hissiyle ilişkilendirilebilir.

Özetle: PMS döneminde vajinal kaşıntı ve hassasiyet, genellikle östrojen ve progesteron seviyelerindeki düşüşe bağlı geçici kuruluk, kan akışı artışı ve vajinal flora/pH’taki hafif değişimler gibi fizyolojik nedenlerden kaynaklanır. Bu durum, çoğu kadın için normal ve geçici bir adet öncesi semptomdur.

---

PMS Kaşıntısı Ne Zaman Anormal Kabul Edilmeli? (Hastalık Belirtisi)

Regl öncesi vajinal kaşıntı ve hassasiyet normal kabul edilse de, eğer bu semptomlar çok şiddetliyse, günlük yaşamı etkiliyorsa veya başka anormal belirtilerle birlikteyse, bu durum altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir ve tıbbi müdahale gereklidir.

Anormal Belirtiler ve Olası Nedenleri:

1. Şiddetli, Sürekli veya Yeni Ortaya Çıkan Kaşıntı ve Yanma:
   • Vajinal Mantar Enfeksiyonu (Kandidiyaz): Regl öncesi hormonal değişimler mantar üremesini tetikleyebilir. Belirgin kaşıntı, yanma, beyaz, peynir kesiği benzeri akıntı tipiktir. Bu, PMS ile ilişkili en yaygın patolojik kaşıntı nedenidir.
   • Bakteriyel Vajinozis (BV): Kötü “balık kokusu” ve gri/beyaz akıntı birincil belirtiler olsa da, kaşıntı ve yanma da eşlik edebilir.
   • Trikomoniyaz: Köpüklü, sarı-yeşil akıntı ve kötü koku ile birlikte şiddetli kaşıntı ve yanma.
   • Alerjik Reaksiyonlar/Tahriş (Kontakt Dermatit): Parfümlü sabunlar, pedler, iç çamaşırları gibi tahriş edici maddelerle temas sonucu kaşıntı, yanma, kızarıklık ve döküntü.
2. Anormal Vajinal Akıntı:
   • Regl öncesi dönemde akıntının renginde, kıvamında veya kokusunda belirgin ve rahatsız edici değişiklikler varsa (örn. yoğun “balık kokusu”, yoğun sarı/yeşil akıntı, peynir kesiği gibi akıntı).
3. Vajinal veya Vulval Bölgede Şiddetli Ağrı, Kızarıklık veya Şişlik:
   • Regl öncesi dönemdeki normal hassasiyetin ötesinde, çok daha fazla şişkinlik, ağrı veya dokunmaya karşı aşırı hassasiyet varsa.
   • Bartholin Kisti veya Absesi: Vajina girişinde, genellikle tek taraflı, ağrılı, sıcak ve büyük bir şişlik.
   • Vulvodini: Vulvada kronik, açıklanamayan ağrı. Regl öncesi hormonal değişimler bu ağrıyı şiddetlendirebilir.
4. Cinsel İlişkide Şiddetli Ağrı (Disparoni):
   • Eğer regl öncesi dönemdeki hassasiyet cinsel ilişkiyi çok ağrılı hale getiriyorsa.
5. İdrar Yaparken Yanma veya Sık İdrara Çıkma İhtiyacı:
   • İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) belirtisi olabilir.
6. Ateş veya Titreme Gibi Sistemik Belirtiler:
   • Bu, daha ciddi bir enfeksiyonun işareti olabilir.

Önemli Uyarı: PMS döneminde vajinal kaşıntınız yukarıdaki anormal belirtilerden herhangi biriyle birlikteyse veya sizi çok rahatsız ediyorsa, kendi kendine tedaviye kalkışmadan önce mutlaka bir jinekologa veya sağlık profesyoneline danışmalısınız. Doğru tanı ve uygun tedavi, sorunun hızla giderilmesi ve potansiyel komplikasyonların önüne geçilmesi için hayati önem taşır.

---

PMS Döneminde Vajinal Kaşıntıyı Yönetmek ve Konforu Artırmak İçin İpuçları

Regl öncesi vajinal hassasiyet ve kaşıntının normal fizyolojik nedenlerini anladığınızda, bu durumu daha iyi yönetebilir ve konforunuzu artırabilirsiniz.

1. Hormonal Dalgalanmaları Destekleyici Yaklaşımlar

• Dengeli Beslenme: Adet döngüsü boyunca ve özellikle regl öncesi dönemde dengeli beslenmeye özen gösterin. İşlenmiş gıdalardan, aşırı tuzdan ve şekerden kaçının, bunlar sıvı tutulumunu ve inflamasyonu artırabilir. Şeker, mantar için besin kaynağıdır.
• Yeterli Su Tüketimi: Vücudun sıvı dengesini korumak için bol su için. Bu, vajinal kuruluğu ve dolayısıyla kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Magnezyum ve B6 Vitamini: Bazı araştırmalar, magnezyum ve B6 vitamini takviyelerinin PMS belirtilerini (şişkinlik, ruh hali değişimleri, meme hassasiyeti ve kaşıntı) hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bu takviyeleri doktorunuza danışarak kullanabilirsiniz.

2. Vajinal Konforu Artırıcı Hijyen ve Giyim Alışkanlıkları

• Doğru Hijyen Uygulamaları:
  • Vajinanın içini ASLA yıkamayın (vajinal duş yapmayın). Vajina kendi kendini temizler.
  • Dış genital bölgeyi (vulvayı) günde 1-2 kez ılık suyla nazikçe yıkayın. İhtiyaç duyarsanız, parfümsüz, pH dengeli, hipoalerjenik özel genital temizleyicileri kullanın. Normal sabunlardan kaçının.
  • Tuvalet sonrası her zaman önden arkaya doğru silin.
  • Nazikçe kurulayın.
• Pamuklu İç Çamaşırı: Regl öncesi dönemde ve her zaman, nefes alabilen ve nemi uzaklaştıran %100 pamuklu iç çamaşırı tercih edin. Sentetik ve dar iç çamaşırları hava almayı engeller ve nemi hapsederek tahriş veya enfeksiyon riskini artırabilir, bu da kaşıntıya neden olabilir.
• Bol Giysiler: Dar pantolonlar ve taytlar yerine bol, pamuklu veya nefes alan kumaşlardan yapılmış giysiler tercih edin. Bu, genital bölgenin hava almasını sağlar ve sürtünmeyi azaltır.
• Hijyen Ürünleri: Adet döneminde kullanacağınız pedleri veya tamponları düzenli olarak değiştirin. Parfümsüz olanları tercih edin.

3. Cinsel Sağlık ve İlişki

• Kayganlaştırıcı Kullanımı: Eğer regl öncesi vajinal kuruluk nedeniyle cinsel ilişkide ağrı veya hassasiyet yaşıyorsanız, su bazlı veya silikon bazlı kayganlaştırıcılar kullanın. Bu, sürtünmeyi azaltarak konforu artırır ve tahrişten kaynaklanan kaşıntıyı önleyebilir.
• Partnerle İletişim: Partnerinizle bu dönemdeki hassasiyetiniz hakkında açıkça konuşun. Anlayış ve empati, cinsel yakınlığı daha keyifli hale getirecektir.

4. Stres Yönetimi

• Kronik stres, hormonal dengeyi bozarak ve bağışıklık sistemini zayıflatarak vajinal hassasiyeti ve enfeksiyonlara yatkınlığı artırabilir. Yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri, düzenli egzersiz gibi stres yönetimi tekniklerini uygulayın.

5. Düzenli Jinekolojik Kontroller

• Vajinal sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz veya anormal belirtileriniz varsa, yıllık jinekolojik kontrollerinizi aksatmayın ve doktorunuzla konuşun.

---

Özet

Evet, PMS (Premenstrüel Sendrom) döneminde vajinada kaşıntı ve hassasiyet oluşabilir, ve bu genellikle normal bir fizyolojik durumdur. Bu belirtiler, adet döngüsünün luteal fazındaki östrojen ve progesteron hormonlarının seviyelerindeki dalgalanmalardan (özellikle östrojen düşüşü) ve buna bağlı olarak vajinal dokulardaki geçici kuruluk, artan kan akışı, hafif sıvı tutulumu ve vajinal pH’daki değişimlerden kaynaklanır. Bu, genellikle PMS ile ilişkili genel vücut hassasiyetinin bir yansımasıdır.

Ancak, regl öncesi vajinal kaşıntıya aşağıdaki gibi anormal belirtiler eşlik ediyorsa, bu durum altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir ve tıbbi müdahale gereklidir:

• Şiddetli ve kalıcı kaşıntı veya yanma.
• Anormal vajinal akıntı (kötü koku, renginde veya kıvamında belirgin değişiklikler; örn. peynir kesiği gibi, balık kokulu, sarı/yeşil).
• Vajinal veya vulval bölgede belirgin kızarıklık, şişlik veya yaralar.
• Cinsel ilişkide şiddetli ağrı (disparoni).
• Ateş veya karın ağrısı gibi sistemik belirtiler.

PMS döneminde vajinal kaşıntınızda endişe verici herhangi bir değişiklik fark ettiğinizde, kendi kendine teşhis ve tedaviye kalkışmadan hemen bir jinekologa başvurmanız hayati önem taşır. Doktorunuz, doğru tanıyı koyarak size en uygun tedaviyi önerecek ve olası komplikasyonların önüne geçecektir.

Vajinal sağlığı korumak ve PMS ile ilişkili kaşıntıyı yönetmek için adet döngünüzü ve akıntı değişimlerinizi tanımak, doğru ve nazik hijyen rutinini uygulamak (vajinanın içini yıkamamak!), pamuklu ve bol giysiler tercih etmek, dengeli beslenmek, yeterli su içmek, probiyotik kullanmak ve stresi yönetmek gibi alışkanlıkları benimsemek önemlidir. Kendi bedeninizi anlamak, onun sinyallerini dinlemek ve bilimsel bilgi ışığında hareket etmek, sağlıklı, özgüvenli ve kaliteli bir yaşam sürmenin temelidir.

---

Kaynaklar:

• American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2019). Premenstrual Syndrome (PMS).ACOG Patient Education Pamphlet No. 222. Obstetrics & Gynecology.
• ACOG. (2019). Vaginitis. ACOG Practice Bulletin No. 215. Obstetrics & Gynecology, 134(5), e124-e134.
• Mayo Clinic. (2024). Vaginal itching and discharge. [Online Kaynak, Güncel bilgi için Mayo Clinic web sitesinden erişilebilir]
• Mitchell, C. (2011). Vaginal douching: Health implications and new research directions. Journal of the American Academy of Physician Assistants, 24(12), 48-52.
• Sobel, J. D. (1992). Vaginal candidiasis. Clinical Infectious Diseases, 14(suppl 1), S148-S154.
• Donders, G. G. (2007). Diagnosis and management of bacterial vaginosis. Current Opinion in Infectious Diseases, 20(1), 58-62.
• Marrazzo, J. M., & dating, S. (2007). Vaginal microbiota: microbial defense and susceptibility to infection.Annals of the New York Academy of Sciences, 1092, 312-323.
• Hickey, M., et al. (2005). Vaginal Physiology and Estrogen’s Role. Climacteric, 8(2), 115-121.
• Paszkowski, T. (2006). The importance of vaginal pH assessment in routine gynecological practice.Gynecological Endocrinology, 22(12), 654-658.
• Frank, J. E., et al. (2010). The physiology of the female reproductive system. Clinical Obstetrics and Gynecology, 53(1), 1-10.
• Stuenkel, C. A., et al. (2015). Treatment of symptoms of the menopause: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 100(10), 3975-4011.
• Foster, L. M., et al. (2013). The role of stress in recurrent vulvovaginal candidiasis. Current Infectious Disease Reports, 15(5), 419-426.
• Brotman, R. M., et al. (2012). Higher vaginal pH in black women is not associated with vaginal douching.Journal of Women’s Health, 21(4), 444-450.